Akü, arabaların çalışmasını sağlayan en kritik cihazlardan biridir. Ancak sürekli kullanım nedeniyle zamanla gücünü yitirebilir. Dilerseniz gelin; akünün tanımından neden bittiğine, nasıl şarj edileceğinden yeni akünün seçiminde dikkat edileceklere kadar aküyle ilgili tüm detaylara birlikte göz atalım.
Akü, elektrik enerjisini kimyasal enerji olarak depolayan ve gerekli olduğunda elektrik enerjisi sağlayan bir cihazdır. Araçta ateşleme, marşa basma ve aydınlatma gibi işlemlerde görev alır. Bunlar dışında çalışmak için elektriğe ihtiyaç duyan tüm araç parçalarına da enerji verir. Gelişen araç teknolojileri ve farklı motorlu araçların akü ihtiyacı, akü teknolojisinin de devamlı olarak ilerlemesini gerekli kılar.
Araba akülerinin gücünü belirtmek için amper-saat değerleri kullanılır. 20 saat süresince 5 amperlik bir akım sağlayabilen bir akü 100 amper saat değerine sahiptir. Peki, ortalama araba aküsü kaç amper saattir? Çoğu araba aküsü 40 ila 65 amper saat değerinde üretilir. Araba aküsü ağırlığı da bu değer yükseldikçe yükselir.
Araba aküsü ömrünün bitmesinin birbirinden farklı sebepleri olabilir. Bu sebeplerden bazıları:
Araba aküsünün bitme nedenlerinden biri cihazın ömrüdür. Bir araba aküsü ne kadar dayanır, sorusunun cevabı ortalama 4-5 yıldır. Akünüzün bakımını hiç aksatmasanız bile 4-5 yıl içinde akünün içindeki parçalar eskir. Dolayısıyla akü kullanılamaz hâle gelir. Bu yüzden akünüzü 3 yıl dolduktan sonra düzenli kontrol ettirmeye özen göstermelisiniz. Eğer akünüzün üretim tarihini bilmiyorsanız akü gövdesini kontrol edebilirsiniz. Gövde üzerinde tarih yazabileceği gibi bir harf ve rakamdan oluşan bir kod da bulunabilir. Harf üretim ayını, rakam yılını temsil eder. Örneğin B9 kodu akünün Şubat 2019'da üretildiğini gösterir.
Aracınızı uzun süre boyunca (6 hafta ile 6 ay arasında) çalıştırmadıysanız akü boşalabilir. Bazı durumlarda yeniden şarj etmek sorunu çözebilir. Ancak akü tamamen boşalır ve boş hâlde kalırsa ömrü kısalabilir.
Arızalı alternatörler, aküyü doğru hızda şarj edecek gücü üretemezse akü tamamen boşalabilir. Bu durum yolda kalmanıza neden olabileceği gibi akü sağlığını da olumsuz etkileyebilir.
Yukarıda bahsettiğimiz durumlar araba aküsünün bir daha kullanılamamasına yol açabilir. Bundan farklı olarak bazı durumlar araba aküsünü bitirse bile yeniden şarj etmek akü sorununu ortadan kaldırabilir. Bu durumlar:
Farlarınızı açık unutmanız araç aküsünün bitmesine sebep olabilir.
Akü bağlantılarının gevşek veya paslanmış olması akü sağlığını olumsuz etkileyebilir.
Aşırı sıcak ya da soğuk, akü performansını zayıflatabilir.
Sık sık kısa sürüşler gerçekleştirdiğinizde alternatörler aküyü şarj edecek yeterli zamanı bulamayabilir. Bu da pilin bitmesine yol açabilir.
Peki, araba aküsü bitince ne olur? Aracınızın aküsü biterse marş motorunu ateşleyemez. Bu durumda arabanızı çalıştıramazsınız. Aracınızı tekrar çalıştırabilmek için akünüzü şarj etmeniz ya da tamamen değiştirmeniz gerekir.
Araba aküsünü kendiniz şarj etmek için araba aküsü şarj cihazına ihtiyacınız vardır. Şarj etmenizi sağlayacak araba aküsü adaptörünü bu adımları izleyerek kullanabilirsiniz:
Öncelikle akünüzü bulun, pozitif ve negatif olarak belirlenen terminallerini tespit edin.
Şarj cihazının kapalı olduğundan emin olduktan sonra şarj cihazının pozitif (+) ucunu akünün pozitif terminaline, negatif olanı negatif (-) terminaline takın.
Şarj cihazını fişe takarak dolum işlemini başlatın. Eğer kullandığınız şarj cihazı amper ayarı yapmanıza olanak tanıyorsa daha yavaş doluma sebep olsa bile düşük amperde dolum yapmayı tercih edebilirsiniz. Bu sayede akünüzün ömrünü uzatırsınız.
Araç aküsünün tamamen dolması birkaç saati bulabilir. Birçok akü şarj cihazı da tamamen dolum gerçekleştikten sonra uyarı verir. Cihazınızı kontrol ederek şarj işleminin tamamlanıp tamamlanmadığını anlayabilirsiniz.
Şarj cihazı aracılığıyla aküyü doldurmak daha kalıcı ve iyi bir çözüm olsa da acil durumlarda farklı bir arabanın aküsünden yararlanarak da kendi akünüzü doldurabilirsiniz. Bunun için şu adımları izleyebilirsiniz:
Öncelikle aracınızın aküsüyle size yardımcı olacak aküyü kıyaslayarak aynı özellikte aküler olduklarına emin olmalısınız.
Kontrol işleminden sonra akü takviye kablosunun kırmızı uçlarını her iki akünün pozitif terminallerine, siyah uçları ise negatif terminallere tutturun.
Bağlantıdan sonra sırasıyla aküsü dolu olan ve boş olan aracı çalıştırın. Böylece akım sağlanmış olur.
Takviye kablosunun önce siyah sonra kırmızı uçlarını akülerden çıkararak şarj işlemini tamamlayabilirsiniz. İşleme aküsü şarj edilen araçtan başlayın.
Akünüzün kullanım süresi dolduysa ve yeni bir akü alacaksanız bu noktalara dikkat edebilirsiniz:
Boyut: Akülerin büyük bir kısmı standart boyutlarda üretilir. Ancak yine de yeni bir akü almadan önce eski akünüzün uzunluğunu, genişliğini ve yüksekliğini kontrol ederek aynı boyutta bir ürün almalısınız. Aracınıza tam olarak uygun olmayan bir akü zarara sebep olabilir.
Üretim Tarihi: Satın alacağınız akünün yeni tarihli olması son derece önemlidir. Bu nedenle satın alım işlemini yapmadan önce mutlaka tarih kontrolü yapmalısınız.
Depolama Kapasitesi: Seçeceğiniz akünün yüksek depolama kapasitesine sahip olması daha uzun süre dayanmasına yardımcı olabilir. Ancak araç tüketiminin çok üstündeki değerlere sahip bir akü de seçmemelisiniz.
Minimum Soğuk Marş Amperi: Minimum soğuk marş amperi yani CCA, motorun soğukken çalıştırılmasında kritik öneme sahiptir. Eğer soğuk bir iklimde yaşıyorsanız CCA değeri yüksek olan bir akü seçmeye özen göstermelisiniz.
Siz de aracınızın en verimli şekilde çalışması için araba aküsü bakımını, kontrollerini ve gerekli durumlarda değişimini aksatmamaya dikkat etmelisiniz.
